الکتروشوک (دفیبریلاتور) – Defibrillator
الکتروشوک قلبی یا دفیبریلاتور یک دستگاه پزشکی است که با ارسال یک شوک الکتریکی به قلب، ریتم نامنظم (آریتمی) یا ایست قلبی را متوقف کرده و ریتم طبیعی را بازمی‌گرداند. این دستگاه در شرایط اضطراری مانند ایست قلبی ناگهانی (SCA) استفاده می‌شود و می‌تواند زندگی بیمار را نجات دهد.
نحوه عملکرد الکتروشوک
قلب از طریق سیگنال‌های الکتریکی منظم کار می‌کند. در برخی شرایط مانند فیبریلاسیون بطنی (VF) یا تاکی‌کاردی بطنی بدون نبض (VT)، این سیگنال‌ها دچار اختلال شده و قلب نمی‌تواند خون را به درستی پمپاژ کند. دفیبریلاتور با وارد کردن یک شوک الکتریکی قوی، این سیگنال‌های ناهنجار را متوقف می‌کند تا قلب بتواند ریتم طبیعی خود را بازیابد.
انواع دستگاه‌های الکتروشوک
1.دفیبریلاتور خارجی خودکار (AED - Automated External Defibrillator)
•برای استفاده عمومی و غیرپزشکان طراحی شده است.
•دستگاه به‌صورت خودکار ریتم قلب را تحلیل کرده و در صورت لزوم شوک می‌دهد.
•معمولاً در مکان‌های عمومی مانند فرودگاه‌ها، باشگاه‌ها و ادارات قرار داده می‌شود.
2.دفیبریلاتور خارجی دستی
•در بیمارستان‌ها و اورژانس توسط پزشکان یا تکنسین‌های پزشکی استفاده می‌شود.
•نیاز به تفسیر دستی ریتم قلب و تنظیم انرژی شوک توسط کاربر دارد.
3.دفیبریلاتور قابل کاشت (ICD - Implantable Cardioverter Defibrillator)
•یک دستگاه کوچک که در داخل بدن (زیر پوست قفسه سینه) کاشته می‌شود.
•برای بیماران با ریسک بالای آریتمی‌های کشنده استفاده می‌شود.
•در صورت شناسایی آریتمی خطرناک، به‌صورت خودکار یک شوک الکتریکی ارسال می‌کند.
4.دفیبریلاتور پوشیدنی (WCD - Wearable Cardioverter Defibrillator)
•یک جلیقه الکتروشوک قابل حمل است که بیمار آن را می‌پوشد.
•برای بیماران در معرض خطر آریتمی‌های موقت یا گذرا که هنوز نیاز به کاشت ICD ندارند.
مراحل استفاده از الکتروشوک (در مدل AED)
در صورت مشاهده فردی که بیهوش است و هیچ نبض یا تنفسی ندارد:
1.تماس با اورژانس (115)
2.بررسی پاسخ‌دهی و شروع CPR (احیای قلبی-ریوی) در صورت نیاز
3.اتصال پدهای الکتروشوک به سینه بیمار (یک پد در سمت راست بالای قفسه سینه و دیگری در سمت چپ پایین)
4.اجازه دادن به دستگاه برای تحلیل ریتم قلب
5.در صورت نیاز، فشار دادن دکمه شوک و ادامه احیا مطابق با راهنمای دستگاه
خطرات و ملاحظات
•دفیبریلاتور فقط در صورت وجود آریتمی‌های کشنده (مانند فیبریلاسیون بطنی) مفید است. در صورتی که بیمار دچار ایست قلبی به علت دیگر (مانند کمبود اکسیژن) باشد، ممکن است کمک نکند.
•اگر بیمار نبض دارد، نباید شوک داده شود، زیرا ممکن است باعث آسیب جدی شود.
•هنگام اعمال شوک، هیچ‌کس نباید با بدن بیمار تماس داشته باشد.
تفاوت بین دفیبریلاتور و پیس‌میکر (Pacemaker)
•دفیبریلاتور (ICD) برای درمان آریتمی‌های خطرناک و ناگهانی استفاده می‌شود.
•پیس‌میکر (ضربان‌ساز قلب) برای بیماران با ضربان کند قلب (برادی‌کاردی) طراحی شده و به‌طور مداوم سیگنال‌های الکتریکی ارسال می‌کند تا قلب به درستی بتپد.
نتیجه‌گیری
الکتروشوک یک دستگاه حیاتی برای احیای بیماران دچار آریتمی‌های شدید و ایست قلبی است. استفاده صحیح از این دستگاه می‌تواند شانس زنده ماندن بیمار را چندین برابر افزایش دهد.
