دستگاه نوار قلب (Electrocardiograph - ECG یا EKG)
دستگاه نوار قلب یک وسیله پزشکی است که فعالیت الکتریکی قلب را ثبت و نمایش می‌دهد. این دستگاه در تشخیص بسیاری از بیماری‌های قلبی، مانند آریتمی‌ها (نامنظمی‌های ضربان قلب)، حملات قلبی، مشکلات دریچه‌ای و عملکرد کلی قلب، کاربرد دارد.
نحوه عملکرد دستگاه نوار قلب
قلب هنگام تپیدن، سیگنال‌های الکتریکی تولید می‌کند که باعث انقباض ماهیچه‌های آن می‌شود. دستگاه نوار قلب این سیگنال‌ها را از طریق الکترودهایی که روی پوست بیمار قرار می‌گیرند، دریافت و ثبت می‌کند و آن‌ها را به‌صورت نموداری از موج‌های الکتریکی نمایش می‌دهد.
امواج ثبت‌شده در نوار قلب
نوار قلب شامل چندین موج مهم است:
•موج P: نشان‌دهنده دپولاریزاسیون دهلیزها (تحریک الکتریکی آن‌ها قبل از انقباض)
•موج QRS: نشان‌دهنده دپولاریزاسیون بطن‌ها (تحریک الکتریکی بطن‌ها و انقباض آن‌ها)
•موج T: نشان‌دهنده رپولاریزاسیون بطن‌ها (بازگشت بطن‌ها به حالت استراحت)
انواع دستگاه‌های نوار قلب
1.نوار قلب ۱۲ لید (12-Lead ECG):
•معمول‌ترین نوع که در بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها استفاده می‌شود.
•۱۰ الکترود روی بدن بیمار قرار می‌گیرد تا ۱۲ لید مختلف از فعالیت قلب ثبت شود.
2.نوار قلب تک‌کاناله یا سه‌کاناله (Single/Three-Channel ECG):
•معمولاً در موارد ساده‌تر و برای بررسی اولیه استفاده می‌شود.
3.مانیتورهای هولتر (Holter Monitor):
•یک دستگاه قابل حمل که بیمار برای ۲۴ تا ۴۸ ساعت یا بیشتر به بدن خود وصل می‌کند تا فعالیت الکتریکی قلب را در طول روز ثبت کند.
4.ECG بی‌سیم (Wireless ECG یا Telemetry ECG):
•این مدل به‌صورت بی‌سیم داده‌های نوار قلب را ثبت و به مانیتور ارسال می‌کند.
کاربردهای دستگاه نوار قلب
•تشخیص آریتمی‌ها (نامنظم بودن ریتم قلب)
•بررسی حمله قلبی یا سابقه سکته قلبی
•ارزیابی تأثیر داروهای قلبی
•بررسی عملکرد دستگاه ضربان‌ساز قلب (Pacemaker)
•تشخیص مشکلات دریچه‌ای و بیماری‌های مادرزادی قلب
محدودیت‌ها و ملاحظات
•نوار قلب تنها فعالیت الکتریکی قلب را نشان می‌دهد و اطلاعاتی درباره جریان خون یا عملکرد مکانیکی قلب ارائه نمی‌کند.
•در برخی شرایط مانند آنژین صدری پایدار ممکن است نوار قلب طبیعی باشد، درحالی‌که بیمار مشکل قلبی دارد.
•در صورت نیاز به بررسی بیشتر، ممکن است تست‌های مکمل مانند اکو قلب، تست ورزش یا آنژیوگرافی توصیه شود.
دستگاه نوار قلب یکی از ابزارهای اصلی در تشخیص بیماری‌های قلبی است و به پزشکان کمک می‌کند تا مشکلات قلبی را در مراحل اولیه شناسایی و درمان کنند.
